Σύμφωνο Συμβίωσης
Σύμφωνο συμβίωσης μπορούν να συνάψουν ετερόφυλα αλλά και ομόφυλα ζευγάρια που έχουν πλήρη δικαιοπρακτική ικανότητα, εφόσον προσέλθουν σε έναν συμβολαιογράφο ο οποίος θα συντάξει τη συμφωνία με την οποία θα ρυθμίζουν οι συμβαλλόμενοι τη συμβίωσή τους.
Η ισχύς της συμφωνίας αρχίζει από την κατάθεση αντιγράφου του συμβολαιογραφικού εγγράφου στα ειδικά βιβλία του Ληξιαρχείο του τόπου κατοικίας των συμβαλλομένων.
- Σύμφωνο συμβίωσης δεν επιτρέπεται όταν:
α) υπάρχει γάμος ή σύμφωνο συμβίωσης των συμβαλλομένων ή του ενός από τους δύο ο οποίος δεν έχει λυθεί
β) μεταξύ συγγενών εξ αίματος σε ευθεία γραμμή απεριορίστως και εκ του πλαγίου μέχρι και τον τέταρτο βαθμό, καθώς και μεταξύ συγγενών εξ αγχιστείας σε ευθεία γραμμή απεριορίστως
γ) μεταξύ εκείνου που υιοθέτησε και αυτού που υιοθετήθηκε
Το σύμφωνο συμβίωσης είναι άκυρο όταν παραβιάζεται μία από τις προαναφερθείσες περιπτώσεις.
- Τι ρυθμίζει;
α) προσωπικές σχέσεις (π.χ. επώνυμο συμβιούντων, επώνυμο τέκνων κ.α.) – δεν μεταβάλλει το επώνυμο των συμβιούντων. Ο καθένας μπορεί, εφόσον συγκατατίθεται ο άλλος, να χρησιμοποιεί στις κοινωνικές σχέσεις το επώνυμο του άλλου ή να το προσθέτει στο δικό του.
β) περιουσιακές σχέσεις (π.χ. δικαίωμα διατροφής, περιουσιακή αυτοτέλεια των συμβιούντων, αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα κ.α.)
γ) κληρονομικά δικαιώματα- Ο κάθε σύντροφος μπορεί εφόσον συμφωνηθεί αναλόγως να αποκτήσει κληρονομικό δικαίωμα (εξ αδιαθέτου) στην περιουσία του άλλου συντρόφου, το οποίο ανέρχεται στο 1/4 της κληρονομιάς αν συντρέχει με κληρονόμους της πρώτης τάξης, στο 1/2 αν συντρέχει με κληρονόμους άλλων τάξεων και σε ολόκληρη την κληρονομιά αν δεν υπάρχει συγγενής του κληρονομουμένου, που να καλείται ως εξ αδιαθέτου κληρονόμος.
Αυτός που επιζεί έχει δικαίωμα νόμιμης μοίρας στην κληρονομιά, το οποίο ανέρχεται στο ήμισυ της εξ αδιαθέτου μερίδας (όπως ορίζεται ανωτέρω), που του αναλογεί.
Για τα κληρονομικά και τα ασφαλιστικά δικαιώματα, προβλέπεται πλήρης εξομοίωση με τα αντίστοιχα δικαιώματα των συζύγων που έχουν συνάψει γάμο.
δ) τεκμήριο πατρότητας του τέκνου που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του συμφώνου συμβίωσης ή τριακόσιες (300) μέρες από τη λύση ή την ακύρωσή του
ε) κοινή οικογενειακή μερίδα των συμβιούντων προσώπων στην Ελλάδα
Εάν τα μέρη που συνήψαν σύμφωνο συμβίωσης επιθυμούν να συνάψουν γάμο μεταξύ τους, το πρώτο λύεται αυτοδικαίως.
- Διαφορές γάμου και Συμφώνου Συμβίωσης:
| ΓΑΜΟΣ | ΣΥΜΦΩΝΟ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ | |
| Τρόπος Σύναψης | Γίνεται με γνωστοποίηση του με αγγελία ή με ιερολογία ή με προφορική δήλωση ενώπιον δημάρχου με την παρουσία δύο μαρτύρων, κατόπιν άδειας του δημάρχου. | Συνάπτεται με συμβολαιογραφική πράξη και για να ισχύει πρέπει να καταχωρηθεί στο Ληξιαρχείο. |
| Επώνυμο Συμβιούντων | Οι σύζυγοι μπορούν να προσθέτουν στο επώνυμό τους το επώνυμο του συζύγου στο Ληξιαρχείο. | Δεν μεταβάλλει το επώνυμο των μερών, αν και κάθε μέρος μπορεί να χρησιμοποιεί άτυπα το επώνυμο του συντρόφου του μετά τη συγκατάθεση του τελευταίου. |
| Φορολογική Αντιμετώπιση | Οι σύζυγοι, κατά τη διάρκεια του γάμου, υποχρεούνται να υποβάλουν κοινή δήλωση για τα εισοδήματά τους στα οποία ο φόρος, τα τέλη και οι εισφορές που αναλογούν υπολογίζονται χωριστά στο εισόδημα καθενός συζύγου. | Δεν είναι υποχρεωτικό να υποβάλουν κοινή δήλωση τα πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης. |
| Διατροφή | Επιτρέπεται διατροφή μετά από διαζύγιο. | Μετά τη λύση του συμφώνου εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τη διατροφή μετά το διαζύγιο, εκτός αν τα μέρη παραιτηθούν από το σχετικό δικαίωμα κατά την κατάρτιση του συμφώνου. |
- Τρόποι Λύσης του Συμφώνου Συμβίωσης:
α) με συμφωνία των συμβιούντων μερών που γίνεται αυτοπροσώπως με συμβολαιογραφικό έγγραφο
β) με μονομερή συμβολαιογραφική δήλωση αφότου αυτή κοινοποιηθεί με δικαστικό επιμελητή στον άλλον και περάσει διάστημα δύο (2) μηνών από την κοινοποίηση
γ) αυτοδικαίως αν συναφθεί γάμος είτε μεταξύ των συμβιούντων είτε μεταξύ ενός απ’ αυτούς και τρίτου
Η λύση του συμφώνου συμβίωσης ισχύει από την κατάθεση του συμβολαιογραφικού εγγράφου ή της μονομερούς δήλωσης στο Ληξιαρχείο όπου έχει καταχωρηθεί και η σύσταση αυτού.